رشد مهارتهای ارتباطی و اجتماعی
در یک سالگی، تعاملات اجتماعی کودک تا حد زیادی به اولین پرستار یا هر فرد دیگری که مسئول مراقبت از اوست مربوط میشود. این ارتباط بیشترین اهمیت را در سال اول زندگی کودک دارد. البته ممکن است کودک تعاملات قابلتوجهی با همسالان و بزرگسالان دیگر نیز در سال اول داشته باشد، اما این ارتباط به اندازهی ارتباط اولیه اهمیت ندارد.
در یک سالگی، کودک برای برقراری ارتباط با دیگران از اشارهکردن و صحبتکردن استفاده میکند. یادگیری نحوهی برقراری ارتباط با خواستهها، نیازها و مقاصد شما برای رشد مهارتهای اجتماعی کودک یک ساله بسیار مهم است.
به فرایندی که در آن هم کودک و هم والدین روی یک هدف یا فعالیت خاص تمرکز میکنند، «توجه مشترک» گفته میشود. این فرایند زمانی اتفاق میافتد که پدرومادر نگاه خیرهی کودک را دنبال میکنند یا به حرکات او توجه میکنند. توجه مشترک، زمینهی بسیار مهمی برای پیشرفت زبان، بهبود مهارتهای اجتماعی و توسعهی شناختی است. کتابخوانی برای کودکان و اشاره به تصاویر کتاب، برچسبزدن اشیای منزل و صحبت دربارهی آنها و برانگیختن علاقهی کودک، راهی عالی برای برقراری ارتباط در این سنوسال است.
آموزش
فرزند شما در این یک سال مهارتهای زیادی مانند راهرفتن، صحبتکردن و پریدن را آموخته و بر آنها مسلط شده است. در یک سالگی، برخی مهارتهای شخصی مانند نگهداشتن یک بطری یا یک فنجان نیز از کودک انتظار میرود. البته انتظار نداریم که در این سن کودک چنان آموزش دیده باشد که خودش به دستشویی برود، اما انتظار میرود کلمات یا نشانههایی را به کار ببرد که برای پرستار یا والدینی که از او نگهداری میکنند قابلدرک باشد. همچنین، تقلیدکردن از هر آموزش رسمی مؤثرتر و مهمتر است. درواقع کودک آنچه را انجام میدهید، تقلید میکند و بهتر یاد میگیرد.
کتابخواندن نقش بسیار مهمی در آموزش لغات جدید، رنگها و حروف به کودک دارد. باید این کار را در برنامهی هر روز یا هر شب کودک قرار دهید. مطالعات نشان میدهند کودکانی که برایشان کتاب خوانده میشود دایرهی لغات بیشتر و مهارتهای ریاضی پیشرفتهتری نسبت به کودکان همسنوسال خود خواهد داشت.
از کتابهای عکسدار استفاده کنید که عکسهای بزرگ، روشن و واضح داشته باشند. هر بار که برایشان کتاب میخوانید بپرسید: «میتوانی سگ را پیدا کنی؟ سگ چه میگوید؟»
یک کودک یک ساله باید نسبت به اسمش عکسالعمل نشان دهد و بینی، چشمها و دهان و اجزای دیگر صورتش را تشخیص دهد و حتما آنها را به شما نشان دهد. ممکن است نتواند اسم این اجزا را به زبان آورد، ولی باید بتواند آنها را هم در صورت خودش و هم در صورت شما نشان دهد.
چالش: عادت دادن کودک به لیوان یا قمقمه برای خوردن مایعات
یکی از مادران تعریف میکرد: «یکی از سختترین تغییرات در فرزندم، گرفتن شیشهشیر از او بود. او ترجیح میداد آب یا شیر را در شیشهشیر پستانکدار بخورد و بههمیندلیل لیوان را پرت میکرد.»
معمولا گرفتن شیشهشیر از کودک یک ساله کار چندان آسانی نیست. اما نگران نباشید، زیرا با کمی تلاش و استفاده از راهحلی که در ادامه به شما پیشنهاد میکنیم، میتوانید این تغییر را ایجاد کنید. کودکان نوپا معمولا بین ۱۵ تا ۱۸ ماهگی به چیزهای مختلف دلبستگی پیدا میکنند. بنابراین اگر میخواهید او را از شیشهشیر جدا کنید، بهتر است قبل از اینکه به این سن برسد، اینکار را انجام دهید. علاوهبر اینکه هر چه بیشتر بگذرد، سختتر میشود، به دندانهایش نیز آسیب میرساند و اشتهایش کاهش مییابد.
روش کار
۱. یک لیوان یا قمقمه مخصوص مایعات کودک برایش تهیه کنید. معمولا در ۶ تا ۹ ماهگی بهتر است گاهی از لیوان معمولی به او شیر بدهید تا عادت کند. گزینههای مختلفی را امتحان کنید تا زمانی که یکی را دوست داشته باشد.
۲. ابتدا از وعدهی ناهار شروع کنید، زیرا احتمالا در این وعدهی غذایی کمتر از صبح و شب به شیشهشیرش اهمیت میدهد. شیشهشیر را بردارید و بهجای آن شیر را در لیوان موردعلاقهاش بریزید.
۳. پس از آنکه ۴ تا ۷ روز در وعدهی ناهار از لیوان استفاده کرد، حال میتوانید شیر وعدهی شام را در لیوان بریزید و شیشهشیر را بردارید.
۴. حال نوبت وعدهی صبحانه است. معمولا هنگامیکه کودک از خواب بیدار میشود، انتظار دارد شیشهشیرش را به او بدهند. در این زمان، بهترین کار این است که پس از بیدار شدن از خواب، او را بلافاصله سرِ میز صبحانه ببرید و شیر را در لیوانش بریزید.
۵. درنهایت باید شیشهشیر را از وعدهای که هنگام خواب میخورد حذف کنید. اگر کودک تا شام بهاندازهی کافی شیر مصرف کند، دیگر نیازی به شیر قبل از خواب ندارد. شاید در این مرحله بتوانید کاملا شیشهشیر را حذف کنید، زیرا کودک در تمام طول روز عادت کرده است که بدون شیشهشیر، شیر بخورد. اما اگر نق زد و سروصدا راه انداخت، رویکرد تدریجی درنظر بگیرید و کمکم این وعده را نیز حذف کنید.
والدین اغلب نگران هستند که آیا فرزندشان بهموقع و بهاندازهی کافی پیشرفت خواهد کرد یا خیر. واقعیت این است که این دوره از زندگی کودک بسیار مهم است. بهترین توصیه به والدین این است که برای کودکشان وقت بگذارند و با او لحظات سرگرمکنندهای را سپری کنند. (بهتر است بدانید پدران نقش تعیین کنندهای در رشد و تربیت کودک دارند.)
کودکان سبب میشوند لحظات زندگیتان بدون پیشبینی باشد. بهخاطر آنها ممکن است کارهایی را که شاید هرگز به فکرتان خطور نمیکرد انجام دهید. سعی کنید این لحظات را هم برای خودتان و هم برای کودکتان لذتبخش کنید.
نظرات شما عزیزان: